KAMİL KAFOĞLU VE KAFOĞLU SABUN FABRİKASI..
GEMLİK'İN MARKA DEĞERİ TAŞIYAN İSİMLERİ..
Arkadaşım Pelin Omay; " Babam Hüseyin Ünal, Kafoğlu Fabrikasında çalışırdı, ustabaşıydı.. Zaman zaman sabunları dizmeye giderdim. İçerisi mis gibi kokardı, babamda misss gibi kokardı.." diyor..
Gazetemiz her gün çıkmadığı için; bir gün gecikmeli de olsa, tüm babaların Babalar gününü kutluyorum. Ahirete göçmüş olan babalarımızı da, rahmetle anıyorum..
Bu yazımı babaları miss gibi kokan Kafoğlu Fabrikası çocuklarına, çalışanlarına ithaf ediyorum. Ve tabi, eskiden zeytinyağlı sabundan başka bir şey kullanmayan tüm babalarımıza da.
"Anılarda Yaşarken grubu" (Facebook) sayfamızda ne zaman Kafoğlu fabrikası adı geçse, ben hep o çocukların eski günleri yad ederken ne kadar özlem ve övgü ile fabrikayı andıklarını okudum.
Ne mutlu geride bir işveren olarak; güzel sözlerle, hayırsever insan olarak anılmak.
KAMİL KAFOĞLU'NUN ARDINDAN..
Bir hayırseverin ardından kısaca özetlersek Nevzat Metin şöyle diyor; Gemlik'te çıkan ilk gazetenin mensubu olarak, "Gönül isterdi ki Gemlik'te bir değil, bir kaç Kafoğlu çıksın ve son yolculuğa çıkmadan önce nimetlerinden, perverde olduğu gibi bu topraklara cami gibi, hastane gibi, ismini ebediyete bırakacak eserler hediye etsin.
Gazetemiz bu gün siyah başlıkla çıktı. Bu bizim Kamil Kafoğlu'na, Gemlikliler adına şükran ve minnet hislerimizin naçiz bir ifadesidir. Nur içinde yatsın.."
Araştırmalarımda bazı gazete yazıları buldum. Onları bir araya getirerek sizlerle paylaşmak istiyorum. Ama önce Kafoğlu hakkında yazılmış ve kısaca özgeçmişini anlatan bir yazı ile başlayacağım söze. Haklı bir sitemkarlık ile başlanmış..
Bana kalırsa bir çok kişinin ekmek kapısı olmuştu o fabrika. Ve tanımasam da, Gemlik denilince belleğimde önemle sayacağım ilk isimlerden biridir, hem sahibi rahmetli Kamil Bey olarak, hem aile, hem de fabrika olarak.
Umarım çıkaracağımız kitapta yer vermeden önce, ileride daha özel bilgilerle bir bölüm daha sunarım. Gemlik'in geçmiş tarihinde bir çok çocuğun okumasına, bir çok ailenin geçimine katkısı olan, bir ibadet kapısı açan, bir çok garibana hayırları ile yardım eden bir kişiyi özel bir günde anmak istedim.
TARİHİN SÜZGECİNDE GEMLİK- KAMİL KAFOĞLU.( Firmadan alıntıdır.)
Gemlik hakkında kitap yazıp ta, Kamil Kafoğlu'nu unutmuş olmak, bize bu eserin eksik olduğunu hatırlattı. Eğer kral Lüstinyen'in karısı Teodora'nın Bursa'ya 4 bin hizmetçi refakatında gelip zevki sefa sürdüklerini, Gemlik halkı bu kitapta okuyacaklarsa!..
Fakir babası, hamiyetperver insan Kamil Kafoğlu'nu da bilip öğrenmeleri memleket yararınadır. Çünkü Kamil Kafoğlu'nun zamanında kendi namı hesabına yapmış olduğu hayır hasenatı, bugün pek çok çeşitli kuruluşlar, maalesef onun dörtte birini yapmaktadır.
Kafoğlu Gemlik'te bir ekoldü. Kafoğlu Sabunlarının marka simgesi çıpaydı. Kafoğlu garibanın hacet kapısıydı. Vatandaşın arabasına koştuğu atı ölmüşte, bir başkasını alacak gücü yoksa, doğru soluğu Kamil Kafoğlu'nun yanında alırdı.
Çok iyi hatırlıyorum, Bir zamanlar Gemlik insanı kışın kömür bulamadığında, Kafoğlu pirina fabrikasından, evine taşıdığı ateşle ısınırdı. Bugünkü Gazi ilk okulunun bir bölümü, onun eseridir, daha ona benzer pek çok eser vardır. Orhaniye Mahallesindeki Kafoğlu Camii yapılırken vefat edince, eşinin rüyasına gelmiş ve eşine şöyle demiş.; " Sakın beni merak etme, Çok rahatım. Burada bana iyi bakıyorlar. Sadece caminin ışıklandırılmasını tamamlayamadan geldiğim için, biraz karanlık çekiyorum. Ne olur paraya acıma, oranın ışıklandırılmasını bir an önce tamamlat, beni bu karanlıktan kurtar"
Eşi de derhal vasiyetini tutup, ışıklandırmayı tamamlamıştır.
Kamil Kafoğlu Camisi.
Halitpaşa mahallesi, Çukurbahçe sokaktadır.1955 yılında Kamil Kafoğlu tarafından başlatılan camii,1956 yılında ibadete açılmıştır. Mülkiyeti aynı şahsa aittir.
Camii müştemilatı 754 metrekare olup, iç alanı 230 metrekaredir. Betonarme olan caminin çatısı kiremit ile kaplıdır. Minaresi tek şerefelidir.
Toplam kapasitesi 310 kişilik olup, bir imam, bir müezzin kadrosuna sahiptir. Kafoğlu camisinin marangozluk işlerini, cami minberlerini ve doğramalarını marangoz Selami Atar yapmıştır.
İşte Kafoğlu'nun özgeçmişi budur.
GEÇMİŞ GAZETELERLE ANILARA YOLCULUĞA GİDELİM..
3 Mayıs 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 9
Bursa (Hususî) Gemlik'te zeytin küspesinden yağ çıkaran yeni bir fabrika kurulmuş ve bu fabrikanın açılma töreni yapılmıştır. Bu merasimde Bursa Valisi Şefik Soyer'le, Vali muavini, Belediye reisi Neşet Kiper, Emniyet müdürü, Jandarma kumandanı, banka müdürleri ve birçok davetli zevat bulunmuştur.
Gemlik bandosunun çaldığı İstiklâl marşı ile törene başlanmış, Valimiz, fabrika kapısındaki kurdeleyi keserek içeri girilmiştir. Pirina yağı istihsal eden fabrikanın modern tesisatı hakkında Ziraat Vekâleti zeytincilik mütehassısı Nizameddin Türkay, Valiye ve davetlilere izahat vermiştir.
Burada kurulan fabrika, Gemlik havalisinde istihsal edilen zeytinlerden zeytinyağı çıkarıldıktan sonra, arta kalanı da şimdiye kadar İtalya ve Yunanistan'a yok pahasına sattığımız pirine'den yağ istihsal edecek ve bu suretle bu maddeyi dahilde kıymetlendirmiş olacaktır. Türkiye'de ilk defa olarak kurulan ve kimyevî istihale geçirmek sureti ile pirine'den yağ çıkaracak olan bu fabrikanın makine tesisatı Milâno'daki Armandu Gayyito firmasından alınmış ve Türkiye mümessili Lifonti Ricci'nin nezareti altında mütehassıs montörlerle yerlerine konmuştur.
Edremit'te mevcut eski sistem fabrikalardan sonra bu yeni fabrika, memlekette gliserin yağı istihsalini de mümkün kılmış bulunmaktadır. Pirina yağı fabrikasını sabun fabrikatörü olan Etem ve Kâmil Kafoğlu isminde iki müteşebbis kardeş kurdurmuşlardır. Binaenaleyh bir Türk malı olan (pirina yağı fabrikası) memleketin iktisadî hayatında belli başlı iki unsurun hariçten alınmasına ihtiyaç hissettirmeden, burada istihsal etmek sureti ile millî ekonomiye hizmet de etmiş olmaktadırlar.
Öğrendiğime göre fabrikanın yeri 44 bin liraya alınmıştır. Yeni binaların inşaatına 20 bin lira harcanmış, makineler 24 bin liraya mal olmuş, beş, on bin liralık diğer tesisatla birlikte fabrika 100 bin liraya çıkmıştır. Yakında fabrikaya (gliserin) çıkaran tesisat da ilâve edilecektir. Bu takdirde pirine yağı fabrikasının istihsal ettiği yağın yüzde elli nispetinde gliserin vereceği düşünülürse, bütün Türkiye'ye bir sene zarfında ithal edilen 350 ton gliserinin artık Gemlik'te istihsali mümkün olacak demektir. Bu fabrika günde 3500 ilâ 4500 kilo pirine işleyebilecek kudrettedir. Şimdiye kadar Yunanistan ve İtalya'ya satılan pirinelerin kilosu (40) paraya veriliyordu.
1- Ekim-1960( Cumartesi- Gemlik Gazetesi)
Kasabamızda modern sabun tesisi bu hafta faaliyete geçerek imalata başlamıştır.Rahmetli Kamil Kafoğlu'nun haleflerine ait şirket tarafından Avrupa'dan ithal edilen makineler yapancı bir teknisyen tarafından iki ay gibi kısa bir zamanda tamamlanmış ve imalata geçilmiştir.
Tamamen otomatik tarzda çalışan makineler hiç el değmeden saatte iki ton sabun istihsal etmektedir.
Kafoğlu markasını taşıyan presli sabunlar banyo ve çamaşır sabunları olarak piyasaya çıkarılmıştır..
Belediye meclisi azası Kamil Kafoğlu..
Reyhan Çorum: Kamil Kafoğlu'nun benim dedem Ahmet Çorum ile de yakın ilişkileri olduğunu( iki eski Gemlikli olmaları ve dedemin yağhane çalıştırması vesilesiyle)duymuştum. Fakat eski gazeteler gerçekten bizleri en doğru şekilde aydınlatan bir rehber. Tüm emek veren eski gazetecilerimizi minnet ve rahmetle anıyorum..
Dedemle aynı dönemde Belediye azalıkları yaptıklarını da yine gazete haberlerinden öğrenmek benim için de sürpriz oldu. Bakalım o dönem kimler varmış, onları da rahmetle analım.
GEMLİK'TE BELEDİYE SEÇİMİ( GEMLİK GAZETESİ)
26 Ekim 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2
Kazamız Belediye aza seçimi ikmal edilmiştir. Azalıklara sırası ile, Mustafa.....,Attar Tezer, Muhtar Alemdar, Sabri Yaşar, Muhiddin İçli, Ahmet Çorum, Remzi Özbek, Reşit Sakız, Şükrü Şenol, Ali Sami, Yusuf Ertür, Nuri Acar, Mustafa Aybek, Osman Feyzi, Hasan Bekçe, Nihat Arda, Kamil Kafoğlu seçilmişlerdir. Bunlardan Muhtar Alemdar'ın reisliğe getirilmesi için bütün kazada umumi bir arzu hakimdir. Muhtar Alemdar yüksek bir müessesenin başında bulunmaktadır..
İNAN TAMER..
Kafoğlu Fabrikası deyince bir iki cümle ile de olsa, bu fabrikanın bel kemiği İnan abiyi anmadan geçemeyiz.. İnan Tamer Kafoğlu Fabrikasının murahhas üyesi( yönetim kurulu adına işleri yürüten üye), muhasebecisiydi ve yıllarca bu görevi yaptı. Tüm işçilerin yakın dostuydu, bütün paralar onun elinden geçerdi. Kafoğlu Fabrikasından emekli oldu. Eşi Gülşen hanım ve kızı Ece Tamer bana Zeytin festivalinde fotoğraflar yolladılar ve sergiledik. Gemlik'in çok sevilen bir insanıydı, her daim saygı ve minnetle anıyoruz.
KİMLER NELER DEMİŞLER.
Mehtap Kızıltan: Fabrika babasının dayısına aitmiş ve babası uzun yıllar fabrikanın müdürlüğünü yapmış..1964 yılları.. Fotoğraf da annesi İnci Vogel (Kızıltan). Çocuklar Bekir ve Mehtap Kızıltan.
İsmail Toplu: Fabrika bizim evimizin yanındaydı. Çok kereler o pirine yığınlarının üzerinde oynardım. İçini dışını çok iyi bilirim. Deniz kenarında sol köşede tek katlı evleri vardı. Burada yaşayan bayanla da komşuyduk. Pamuk teyze derdik. Sonraları genç bir bayan geldi, iki tane de çocuğu vardı. İnci abla.. Onu çocukları ile sandalda gezdirirdim. Çok güzel günlerdi.
Sevim Sezen: Kafoğlu sabun fabrikasında çalışanlardan biride ablam Ümmühan Geyik. Bende pirina bölümünde çalışmıştım. Ben çok çalışmadım ama ablam çalıştı. Şimdi o yıllara dönmek için neler vermezdim, çok güzel günlerdi. Saçlarımızı Kafoğlu sabunuyla yıkardık, ipek gibi olurdu. Bol bol sabun olurdu evimizde, annem rahmetli çamaşırlarını yıkardı, kış için pirina verirlerdi yakardık, ama şimdi hepsi bitti.
Fabrikada talihsiz bir de kazan patlaması olmuştu. Ne yazık ki bütün fabrikalarda yaşanabilen bir durum. Zeliha Porsuk da o acı günü hatırlıyor haliyle. Çünkü dedesi rahmetli olmuş bu kazada. 1948 yılı Kafoğlu Sabun Fabrikası kazan patlaması sonucu yitip giden dedem, 33 yaşında bir can, arkada kalan 27 yaşında bir eş, 8 ve 4 yaşında iki çocuk bıraktı.
YİNE KAFOĞLU YAĞ SABUN SANAYİ VE TİCARET A.Ş'NİN BİLGİLERİ İLE SON VERELİM YAZIMIZA.
SONRASINDA NELER OLMUŞ..
Kafoğlu Yağ sabun Sanayi 1925 yılında Kamil Kafoğlu tarafından Gemlik İstiklal caddesinde 7000 metrekarelik açık alanda, 4000 metrekarelik kapalı alan üzerine kuruldu. 1925 yılında başlatılan sergi sabunculuğunun yanı sıra, yemeklik zeytin yağı üretimine de yapıldı.
Türkiye’de ilk defa Pirinayağı tesisleri ile pirinayağı üretimini Kamil Kafoğlu olarak 1945 yılında gerçekleştirdi. Yıllarca ekonomimize büyük katkı sağladı.
1960 yılında İtalya'dan getirtilen sabun makinaları ile sergi sabunlarının yanı sıra makinalı sabun üretimine başlanıldı.
Gemlik'in süratle gelişmesi sonucu Yağ ve sabun tesisleri şehir merkezinde kalınca 13.4.1983 tarihinde bugünkü Yalova yolu üzerindeki Umurbey sanayi bölgesindeki yerine taşındı.
15.000 metrekare alan üzerine inşa edilen Pirineyağı fabrikası Enerji Tesisleri, Sabun fabrika binaları ile 5 katlı atomize toz sabun ünitelerinden oluşan tesislerde KAFOĞLU, OLİVA markaları ile üretilen %100 zeytinyağlı Prina sabun ve Saf Doğal Toz Sabunları ile Türkiye, Doğu Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinde tanınmaktadır.
Kamil Kafoğlu 3.3.1957 yılında vefat etmiştir. Gemlik’imize bir cami ve bir kapalı spor salonu (Gazi okulu) kazandırmıştır.
HALA O MİS GİBİ KAFOĞLU MARKASINI TAŞIYAN SABUNLAR ÜRETİLİYOR MU DERSENİZ?
Son olarak bildiğim kadarı ile Ayvalık'taki çiftlikte butik üretim yapıyorlar. Fabrikasyon imalat yapılmıyor.
Kafoğlu fabrikası önündeki iskelesi ve Gemlik'e yukarıdan bakan bacası ile tarihe tanıklık etmiştir..
Reyhan ÇORUM..
